سیاستگذاری اجتماعی مبتنی بر دلالتهای نظریۀ فطرت

Authors

  • سمانه منصوری دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی توسعه اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
  • مجتبی صمدی دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی
Abstract:

نظریۀ فطرت، از بنیادی‌ترین مفاهیم در پارادایم اسلامی، سرشتی را برای انسان تصویر می‌کند که فراگیر، تبدیل‌ناپذیر، غیراکتسابی و مصون از خطاست و به نوعی تنها به انسان اختصاص دارد. از این رو بررسی ابعاد اثرگذاری این نظریه قادر خواهد بود تغییراتی اساسی را- با توجه به رویکرد تربیت‌محور خود، در میان کلیه حیطه‌ها و عرصه‌های نظری و سیاستگذاری در نحوۀ دخالت دولتها و حکومتها- در جوامع بشری مبتنی بر قبول و پذیرش این نگاه توحیدی به همراه داشته باشد. از طرف دیگر، نظریه‌های هنجاری در حیطۀ سیاستگذاری اجتماعی(نظریه‌های لیبرالیسم با تأکید بر نئولیبرالیسم، محافظه‌کاری، سوسیالیسم، و سوسیال دموکراسی) همواره به عنوان چارچوب ارزشی، تأثیر مهمی بر تصمیمات اجتماعی دولتها و حکومتها دارند. هدف: محققان در مقالۀ حاضر به این پرسشها پاسخ داده‌اند که دستاوردهای نظریۀ فطرت در حیطۀ سیاستگذاری اجتماعی با تأکید بر نظریه‌های هنجاری چیست و چگونه می‌تواند به تحول در عرصۀ جامعۀ ایران و جامعۀ جهانی بینجامد. روش: این مقاله به روش تطبیقی با بهره‌گیری از آثار عارفِ حکیم، آیت‌الله میرزا محمدعلی شاه‌آبادی و نظریه‌های هنجاری نگاشته شده است. پژوهش به روش اسنادی انجام شده و در بخش تبیین مدعا، تحلیل و تفسیر محتوای آثار مکتوب ایشان مدّ نظر بوده است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: تبیین زمینه‌های شکل‌گیری و بنیانهای نظری، اهداف، تعاریف، نهادهای اجرایی آن و مؤلفه‌های اصلی در جهت ترسیم یک نظریۀ هنجاری اسلامی مبتنی بر نظریۀ فطرت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دلالتهای نظریۀ جهان‌های اجتماعی در بازسازی تحلیل گفتمان لاکلا و موفه(تمهید نظریۀ گفتمان بومی)

هدف: مسئلۀ این مقاله، استخراج رهنمودها و دلالتهای نظریۀ جهان اجتماعی منبعث از حکمت صدرایی در نقد و بازسازی نظریۀ گفتمان لاکلا و موفه بود. بدین منظور، به بازخوانی و بازسازی تحلیل گفتمان در افق تفکر صدرایی و مبتنی بر نظریۀ جهان‌های اجتماعی پارسانیا پرداخته شد؛ به نحوی که ویژگی‌های کاربردی آن حفظ شود. ابتدا به تبیین تحلیل گ...

full text

نظریۀ «فطرت»، امکانی برای بسط نظریۀ «جنبۀ مشترک» تجارب عرفانی

در این نوشتار ابتدا به توضیح اجمالی مفاهیم «تجربۀ عرفانی»، «ساخت‌گرایی»، «ذات‌گرایی» و اختلاف در مسئلۀ «هستۀ مشترک» پرداخته شده است؛ آنگاه نگارندگان با پیش‌فرض نظریۀ «فطرت» و اصالت دادن به تجارب انفسی نسبت به آفاقی و با به‌کارگیری روش توصیفی - مقایسه‌ای، به این نتیجه رسیده‌اند که «فطرت‌ مخلوقٌ‌به» در سالکان و بلکه تمامی انسان‌ها، به‌خوبی می‌تواند نقش هستۀ مشترک را در تجارب عرفانی ایفا کند و به‌ع...

full text

مقایسۀ‌ نظریۀ فطرت عقل با انسان معلق در اندیشۀ‌ سینوی

کاربرد علم حضوری و شهود نزد ابن‌سینا از اهمیت درخور توجهی برخوردار است؛ به همین دلیل، نظریۀ انسان‌ معلقِ وی نمونۀ بارز کاربرد مقام شهود محسوب می‌شود. متناظر با این نظریه می‌توان از نظریۀ دیگری یاد کرد که به نظریۀ فطرت شهرت دارد. شباهت دو نظریۀ یادشده در این مقام و استفاده از الفاظ مشابه مبنی بر توجه به مقام، فی نفسه نگارندگان را به مقایسۀ تطبیقی میان این دو نظریه برانگیخته‌است. نتیجۀ اجمالی این ...

full text

بررسی تطبیقی نظریۀ فطرت استاد مطهری و نظریۀ کهن‌الگوی خداوند یونگ در باب منشأ دین

پرسش از منشأ دین از پرسش‌های انسان مدرن محسوب می‌شود و مانند بسیاری از بحث‌های نوپدید دیگر، حاصل گذار انسان از سنت به مدرنیته است. این بحث با زمینه‌های دانشی دیگری و از جمله روانشناسی دین، جامعه‌شناسی دین، مردم‌شناسی و نیز تاریخ ادیان مرتبط است. تبیین یونگ از منشأ دین در فضای غرب و تبیین استاد مطهری از این مسئله در فضای اسلامی، از تبیین‌های مشهور در این زمینه هستند. تبیین یونگ با استفاده از مفه...

full text

مفهوم «فطرت»؛ امکانی برای طرح نظریۀ فلسفۀ تاریخ

استاد مطهری به واسطه مطالعه فلسفه غرب نخستین فیلسوف اسلامی است که متوجه اهمیت فلسفه‌های مضاف گشته‌است. در منظومه فکری ایشان، فطرت به عنوان ام‌المسائل، مبنای نظریاتی است که در فلسفه اخلاق، فلسفه حقوق و فلسفه تعلیم و تربیت طرح کرده‌‌اند. فلسفه تاریخ از مباحث بسیار مهمی است که استاد مطهری در آن تحقیق فراوان نموده و مفهوم محوری آن تأملات نیز فطرت است. آنچه در این مقاله در پی بررسی آن هستیم، امکان ط...

full text

آیۀ فطرت و نظریۀ توحید و دین فطری؛ رهیافت تاریخی

آیۀ فطرت به‌لحاظ تفسیر مفهوم فطرت از آیات بحث‌انگیز در تاریخ اندیشۀ اسلامی است. یکی از نظریه‌های عمده در تفسیر فطرتی که خداوند، مردم را بر آن سرشته است، ارجاع آن به توحید یا اسلام است. گرایش مفسران به این تفسیر به سبب عواملی همچون روایات وارده در منابع شیعه و سنی، مبیّن بودن عقیدۀ توحید از لحاظ عقلانی و همچنین برخی احتمالات نحوی در بیان نقش ترکیبی واژۀ فطرت در آیه است. بسیاری از مفسران از ارائۀ ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 22  issue 77

pages  609- 632

publication date 2019-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023